Testosteron jest kluczowym męskim hormonem i odgrywa niezwykle ważną rolę w wielu aspektach zdrowia. Co ciekawe, wpływa on nie tylko na cechy płciowe, ale też na samopoczucie, masę ciała, układ mięśniowy i inne ważne elementy funkcjonowania organizmu. Jak pokazują badania naukowe, za niski poziom testosteronu u mężczyzny ma związek z większym prawdopodobieństwem zgonu. Co zatem można zrobić, by wyrównać nieprawidłowy poziom testosteronu?
Zbyt niski poziom testosteronu i jego skutki
Testosteron jest hormonem, którego obniżony poziom można zauważyć na różnych polach życia mężczyzny. Jakie są objawy spadku testosteronu?
- Utrata masy mięśniowej i osłabienie siły mięśni: Głównym hormonem anabolicznym jest właśnie testosteron. Wspiera on budowę i regenerację mięśni. Jego niedobór może skutkować zmniejszeniem masy mięśniowej i ogólnym osłabieniem organizmu.
- Zwiększone ryzyko nadwagi i otyłości: Mężczyźni z obniżonym poziomem testosteronu mają tendencję do gromadzenia większej ilości tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy brzucha. Warto pamiętać, że otyłość bezpośrednio wpływa na pojawienie się innych problemów zdrowotnych, m.in. cukrzycy typu 2 czy chorób układu sercowo-naczyniowego.
- Problemy seksualne: Testosteron to najważniejszy element wspomagający utrzymanie zdrowia seksualnego mężczyzny. Zmniejszenie libido, kłopot z uzyskaniem i utrzymaniem erekcji, a także spadek zainteresowania seksem oraz mniejsza satysfakcja z życia seksualnego ‒ tego możesz spodziewać się po zbyt niskim poziomie testosteronu we krwi.
- Zmiany nastroju i depresja: Sfera psychiczna również jest związana z układem hormonalnym. Hormony, w tym testosteron, mają ważny wpływ na zdrowie psychiczne. Niski poziom tego hormonu może być powiązany z objawami depresji, drażliwością, lękiem i ogólnym pogorszeniem samopoczucia. Niski poziom testosteronu może się objawiać wypaleniem zawodowym, utratą poczucia sensu życia czy niekontrolowaniem emocji.
- Osłabienie zdrowia kości: Testosteron jest także bardzo ważny w kontekście utrzymania prawidłowej gęstości kości. Jego niedobór może prowadzić do rozwoju osteoporozy, a tym samym może zwiększać ryzyko złamań.
Testosteron a ryzyko śmierci
Ostatnie badania wykazują niestety, że niski poziom testosteronu u mężczyzn jest związany z większym ryzykiem śmierci. Bezpośrednio mają na to wpływ choroby, które towarzyszą spadkom testosteronu. Na tapecie pojawiają się głównie choroby sercowo-naczyniowe, a także nowotwory i cukrzyca typu 2. Oprócz tego niedobór testosteronu może wpływać negatywnie na układ oddechowy czy działanie nerek.
Jak sprawdza się takie zależności?
Naukowcy przystępują do tzw. badań podłużnych, które prowadzone są przez kilka lat na tej samej grupie badanych. W ramach takich analiz sprawdza się, jak żyją badani mężczyźni, jakie są ich poziomy testosteronu w poszczególnych latach życia i jakie nieprawidłowości pojawiają się wraz ze spadkami testosteronu.
Niski poziom testosteronu ‒ leczenie
Kluczowa dla podjęcia właściwych kroków terapeutycznych w przypadku niedoboru testosteronu jest odpowiednia diagnostyka. Kwestia niewłaściwego poziomu tego męskiego hormonu w organizmie może mieć wielorakie podłoże. Stąd też do analizy stanu zdrowia pacjenta należy podejść całościowo.
Leczenie niskiego poziomu testosteronu zależy od przyczyn takiego stanu rzeczy, ale też występujących u pacjenta objawów. Androlog może zaproponować poszerzenie diagnostyki o dodatkowe badania np. z zakresu endokrynologii. Rezultatem takich analiz może być terapia zastępcza testosteronem, która przywróci równowagę w poziomach testosteronu u pacjenta. Jak pokazują statystyki, śmiertelność u pacjentów stosujących TRT zmniejsza się znacząco. Oprócz takiej terapii niezbędna też może się okazać zmiana trybu życia, w tym zdrowsza dieta, unikanie używek czy dbanie o lepszy sen i zachowanie aktywności fizycznej.
Zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego
Jedną z przyczyn niedoboru testosteronu mogą być zaburzenia w pracy układu hormonalnego. Niedoczynność przysadki mózgowej czy jąder to jedne z tych obszarów, które z pewnością będzie chciał sprawdzić lekarz podczas stawiania diagnozy i ustalania planu leczenia.
Zaburzenia hormonalne a choroby
Niski poziom testosteronu to czynnik, który koreluje z występowaniem rozmaitych chorób. Te z kolei przyczyniają się bezpośrednio do większego odsetka zgonów w populacji męskiej. Jakie dolegliwości są najbardziej skorelowane z niskim poziomem testosteronu i większą śmiertelnością wśród pacjentów?
- Choroby sercowo-naczyniowe ‒ badania pokazują, że śmiertelność wśród mężczyzn zmagających się z chorobą wieńcową, miażdżycą czy niewydolnością serca i posiadających jednocześnie niedobór testosteronu, jest dużo większa.
- Cukrzyca typu 2 ‒ ryzyko zgonów zostało też określone jako znacznie większe w przypadku osób cierpiących na cukrzycę typu 2.
- Nowotwory ‒ również w przypadku raka niezwiązanego z testosteronem, bez względu na jego rodzaj, stosowane leczenie, a nawet stadium, okazało się, że występuje zależność pomiędzy zwiększoną śmiertelnością pacjentów a niedoborem testosteronu. Jest ona jednak mniej jednoznaczna niż ma to miejsce w przypadku chorób układu krążenia.
Jak widzisz, zbyt niski poziom testosteronu powinien być dolegliwością, której poświęca się wystarczająco dużo uwagi. Zaniedbania w tym kierunku mogą doprowadzić do poważnych chorób, które bezpośrednio wpływają już nie tylko na jakość życia, ale i czas jego trwania. Jeśli zatem zmagasz się z objawami mogącymi świadczyć o brakach w zasobach tego hormonu w Twoim organizmie ‒ skontaktuj się z lekarzem andrologiem. Nie czekaj!
Źródła:
Muraleedharan V, Jones TH (2014). Testosterone and mortality. Clinical Endocrinology (Oxf), Oct; 81(4): 477–87.
Muehlenbein MP, Gassen J, Shattuck EC, Sparks CS (2023). Lower testosterone levels are associated with higher risk of death in men, Evolution, Medicine, and Public Health, 11(1), 30–41.
